22/09

Zmiana ustawy o VAT – SLIM VAT II

1 października 2021 r. wchodzi w życie większość przepisów ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo bankowe (Dz.U. z 2021, poz. 1626) tzw. SLIM VAT II.
Poniżej przedstawiamy zmiany wynikające z tych przepisów.

1) Likwidacja 3-miesięcznego terminu na neutralne rozliczenie WNT, importu usług i dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca

Zlikwidowany został 3 miesięczny termin na rozliczenie podatku VAT od WNT, importu usług i dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, aby rozliczenie to było neutralne.

Podatnik będzie więc mógł rozpoznać self-charge VAT po 3 miesiącach licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy i będzie mógł odliczyć ten VAT, w tym samym miesiącu, w którym dokonuje jego naliczenia.

Przepisy usuwające 3-miesięczny termin na rozliczenie self-charge VAT obowiązują od 7 września 2021 r. Są one konsekwencją wyroku TSUE z 18 marca 2021 r. sygn. C-895/19 A, który uznał zasady rozliczania VAT od WNT za niezgodne z przepisami unijnymi.

2) Korekty importu usług, WNT oraz dostawy towarów dla której podatnikiem jest nabywca

Korekta zmniejszająca podstawę opodatkowania w self-charge VAT będzie musiała zostać dokonana w miesiącu, w którym zaistniała przyczyna obniżenia podstawy opodatkowania.

Przypominamy, że od 1 stycznia 2021 r. obowiązuje reguła, że korekta zwiększająca self-charge VAT powinna być uwzględniona w miesiącu, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.

Oznacza to, że korekty importu usług, WNT oraz dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca zarówno zwiększające, jak i zmniejszające VAT będą musiały być dokonane w miesiącu, w którym wystąpił powód tej korekty.

3) Odliczenie podatku VAT przez korektę

Ustawa wprowadza zasadę, że odliczenie VAT poprzez korektę będzie mogło zostać dokonane w okresie rozliczeniowym, w którym powstało prawo do odliczenia ale również w kolejnych 3 miesiącach (dla miesięcznych rozliczeń) lub 2 kwartałach (dla kwartalnych rozliczeń).
Do tej pory organy podatkowe stały na stanowisku, że wcześniej nieodliczony podatek VAT można odliczyć tylko w pierwszym miesiącu tj. kiedy powstało prawo do odliczenia (np. w miesiącu otrzymania faktury).
Nowe przepisy stosuje się do odliczenia tego podatku VAT, co do którego prawo do odliczenia powstało po 1 października 2021 r.

4) Rozliczanie VAT od importu towarów w deklaracji po terminie

Podatnik rozliczający VAT od importu towarów w deklaracji będzie miał 4 miesiące licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy od importu towarów na rozliczenie VAT od importu w deklaracji. Jeśli tego nie uczyni, traci prawo do rozliczania podatku w deklaracji – ale tylko tego, którego nie rozliczył.
Przepisy pozwalające na rozliczanie VAT od importu towarów po terminie wchodzą w życie 7 września 2021 r., a można je stosować do importu towarów od 1 września 2021 r.
Wcześniej, podatnik który nie rozliczył VAT od importu towarów w deklaracji VAT za miesiąc, w którym powstał obowiązek w imporcie towarów, tracił prawo do rozliczenia tego podatku w deklaracji i musiał go zapłacić do zgłoszenia celnego z odsetkami.

5) Oświadczenie o wyborze opodatkowania dostawy nieruchomości

Dostawca i nabywca nieruchomości będą mogli zrezygnować ze zwolnienia i wybrać opodatkowanie nieruchomości składając w akcie notarialnym, do zawarcia którego dochodzi w związku z dostawą nieruchomości, zgodne oświadczenie, że wybierają opodatkowanie dostawy budynku, budowli lub ich części.
Mogą również, tak jak obecnie, przed dniem dokonania dostawy obiektów złożyć właściwemu dla nabywcy naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenie o wyborze opodatkowania. W takim oświadczeniu trzeba zawrzeć, tak jak obecnie, planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części.

6) Transakcje łańcuchowe

Uściślono zasadę, że w transakcjach łańcuchowych, w których towary są wysyłane lub transportowane przez pierwszego dostawcę, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się jego dostawie. Jeśli towary są wysyłane lub transportowane przez ostatniego nabywcę, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się dostawie dokonanej do tego nabywcy.
Powyższa zasada nie była wyrażona wprost w przepisach. Zawierały one tylko regulacje pozwalające zidentyfikować transakcję ruchomą, jeśli za wysyłkę lub transport odpowiadał pierwszy nabywca (podmiot środkowy tzw. podmiot pośredniczący w transakcjach unijnych).

7) Wydłużone terminy na złożenie informacji o samochodach używanych do działalności gospodarczej

Podatnicy, którzy używają samochody wyłącznie do działalności gospodarczej i są obowiązani prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu, powinni złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego informację o tych pojazdach (VAT-26) w terminie do 25-dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym poniosą pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji. Przed zmianą przepisów informacja musiała być złożona najpóźniej w terminie 7 dni od dnia, w którym podatnicy ponieśli pierwszy wydatek.
W przypadku niezłożenia w terminie informacji, uznaje się, że samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od pierwszego dnia miesiąca, w którym podatnik złoży tę informację. Przed zmianą przepisów termin ten liczyło się od dnia złożenia informacji.
W przypadku zmiany wykorzystywania pojazdu samochodowego podatnik jest obowiązany do aktualizacji informacji, najpóźniej do końca miesiąca, w którym dokonał tej zmiany. Przed zmianą przepisów podatnik musiał zaktualizować informację najpóźniej przed dniem, w którym dokonał zmiany wykorzystania pojazdu.
Nowe przepisy stosuje się do tych wydatków, które zostały poniesione od 1 października 2021 r.

8) Zmiany w uldze na złe długi

Wierzyciel będzie mógł odzyskać VAT z niezapłaconej faktury, niezależnie od statusu dłużnika.
Zlikwidowany został warunek do skorzystania z ulgi na złe długi przez wierzyciela, stanowiący że dostawa powinna być dokonana na rzecz dłużnika, który jest podatnikiem, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny i nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2020 r. poz. 814 i 1298), postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.
Analogicznie zlikwidowano warunek, że na moment skorzystania z ulgi na złe długi przez wierzyciela dłużnik powinien być podatnikiem VAT i nie być w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w likwidacji.
W przypadku, gdy dłużnik nie jest podatnikiem VAT czynnym, wierzyciel będzie mógł skorzystać z ulgi na złe długi, jeżeli:

Wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
Wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym lub
Wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką na podstawie odrębnych przepisów

Jednocześnie, przepisy zobowiązały dłużnika będącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w likwidacji, obowiązek zwrotu VAT z faktury niezapłaconej w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu płatności. Do tej pory, skoro wierzyciel nie mógł odzyskać VAT z faktury wystawionej na takiego dłużnika, to i dłużnik nie musiał oddawać odliczonego VAT.
Zmiany w zakresie ulgi na złe długi wynikają z orzeczenia TSUE z dnia 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19.
Dodatkowo, przepisy wydłużają termin na skorzystanie z ulgi na złe długi. Wierzyciel będzie mógł odzyskać VAT z faktur, jeśli od daty jej wystawienia nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym zostały wystawione. Obecnie obowiązuje termin 2-letni.

9) Zwrot środków z rachunku VAT oraz rachunku technicznego

Umożliwiono zwrot środków z rachunku VAT na rachunek zwykły podatnikom, którzy posiadają zaległości podatkowe, lecz zostały one rozłożone na raty lub odroczono ich płatność.
Wprowadzono zasady, że jeżeli środki z rachunku VAT zostaną przekazane na rachunek techniczny (w przypadku zamknięcia rachunku rozliczeniowego), to podatnik może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o zwrot tych środków. Warunki do zwrotu środków są te same, co dla uzyskania zwrotu środków z rachunku VAT.

10) Split payment

Wprowadzono split payment na komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych oraz części i akcesoria do nich PKWiU 26.20.1.
Wcześniej, załącznik nr 15 z listą towarów i usług podlegających split paymentowi wymieniał: ex 26.20.1. Komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych oraz części i akcesoria do nich – wyłącznie komputery i pozostałe maszyny do automatycznego przetwarzania danych. Zdaniem ustawodawcy, kategoria ta była za wąska i wynikała z błędnego przetłumaczenia PKWiU z 2008 r. na PKWiU z 2015 r., którym posługuje się załącznik nr 15.

11) Kwoty na rachunku VAT

Kwoty zgromadzone na rachunkach VAT będą mogły być przelewane na rachunki VAT w innych bankach. Obecnie taki przelew jest możliwy między rachunkami VAT w tym samym banku.
Z rachunku VAT będą mogły być opłacone składki KRUS (zmiana wchodzi w życie od 1 stycznia 2022 r.)

12) Irlandia Północna

W związku z Brexitem, Wielka Brytania jest traktowana jako kraj trzeci. Nie dotyczy to Irlandii Północnej, gdzie nadal obowiązują unijne regulacje dotyczące podatku VAT w odniesieniu do towarów. Transakcje usługowe przeprowadzane z podmiotami z Wielkiej Brytanii, jak i Irlandii Północnej są traktowane jako transakcje z podmiotami z państw nienależących do UE. W zakresie dostawy towarów podatnicy z Irlandii Północnej od 1 stycznia 2021 r. są identyfikowani za pomocą odrębnego unijnego numeru identyfikacyjnego VAT UE (numer poprzedzony kodem „XI”).
Szczególne zasady traktowania Irlandii Północnej wynikają z Protokołu w sprawie Irlandii/Irlandii Północnej do umowy o wystąpieniu pomiędzy Wielką Brytanią o UE. Protokół ten podlega zatwierdzaniu przez Zgromadzenie Ustawodawcze Irlandii Północnej, co 4 lata. Obecne zatwierdzenie statusu Irlandii Północnej obowiązuje więc do końca 2025 r.

W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, uprzejmie prosimy o kontakt.